Dziwni są ci ludzie - Bernard Grynholc

 

W uporządkowany od wieków świat przyrody wkracza człowiek – pan i władca wszechświata, posiadający moc zmieniania, a przy okazji niszczenia ustalonego porządku i równowagi w świecie natury. Temat tak obecnie popularny, że wydawałoby się banalny.

Oryginalnością tej książki jest próba spojrzenia na poczynania człowieka z punktu widzenia samej przyrody. Reprezentuje ją dąb, który opisuje kolejne fazy swojego rozwoju, kontakty z innymi roślinami, zwierzętami oraz człowiekiem, nad którego niewyjaśnioną potęgą zastanawia się całe życie.

Potężne, długowieczne drzewo, stojące wciąż w tym samym miejscu, patrzy na miotających się w dole ludzi z przerażeniem, bezsilnością, nienawiścią, a na końcu z pewnym politowaniem. Kto jest zwycięzcą w tym pojedynku? Książka nie odpowiada na to pytanie, ale zmusza czytelnika do głębokiej refleksji i zadumy.

„Dziwni są ci ludzie” Bernarda Grynholca to niezwykła opowieść, która wyróżnia się spośród literatury obyczajowej i romansowej nietypową perspektywą narracyjną. Głównym bohaterem nie jest człowiek, lecz dąb – drzewo, które obserwuje świat z jednej, niezmiennej perspektywy przez całe swoje życie. Już sam pomysł na narrację pierwszoosobową z punktu widzenia drzewa sprawia, że książka przyciąga uwagę i skłania do refleksji nad relacją człowieka z naturą.

Od pierwszych stron Grynholc wciąga czytelnika w codzienne życie drzewa – od jego narodzin, przez dzieciństwo i dorastanie, aż po starość. Dąb poznaje otaczający go świat przyrody, obserwuje zwierzęta i rośliny, uczy się rozumieć zasady funkcjonowania ekosystemu, a równocześnie staje się świadkiem coraz bardziej inwazyjnej działalności człowieka. Ta długowieczna perspektywa pozwala spojrzeć na ludzkość w sposób niezwykle świeży, niekiedy krytyczny, a momentami pełen zadumy i politowania.

Autor z mistrzowską precyzją oddaje złożoność obserwowanego świata. Dąb patrzy na ludzi z mieszanką strachu, bezsilności i ciekawości, dostrzega zarówno piękno, jak i destrukcyjne działania człowieka. Grynholc nie stawia jednoznacznych ocen – książka raczej prowokuje do pytań: czym jest siła, władza i odpowiedzialność? Jakie konsekwencje niesie nasza ingerencja w naturę?

Narracja jest jednocześnie prosta i poetycka. Język autora pozwala łatwo wejść w skórę drzewa, odczuwać upływ czasu przez pory roku, śniegi, deszcze i słońce. Dzięki temu doświadczenie lektury jest niemal namacalne – czytelnik niemal czuje, jak dąb spogląda na świat z jednego miejsca, obserwując jego przemiany.

Minipowieść jest wciągająca nie tylko dzięki nietypowej perspektywie, ale też dzięki temu, że Grynholc w subtelny sposób łączy egzystencjalne refleksje z opowieścią o codziennym życiu przyrody. Obserwacje drzewa wobec ludzi ukazują zarówno naszą kreatywność i zdolność do pięknych czynów, jak i destrukcję, której często nie jesteśmy świadomi.

Symbolika i metafory obecne w książce są mocno wyczuwalne, mimo że język pozostaje prosty i przystępny. Czarny ptak, towarzyszący dębowi, staje się symbolem nieuchronności przemijania, a sam dąb uosabia cierpliwość, stałość i wrażliwość wobec świata. Te elementy nadają historii głębi i sprawiają, że pozostaje ona w pamięci długo po zakończeniu lektury.

Choć książka liczy zaledwie sto pięćdziesiąt kilka stron, pozostawia wrażenie pełnowymiarowej refleksji nad życiem i kondycją człowieka. Grynholc nie oskarża ani nie moralizuje – raczej prowokuje do autorefleksji, skłaniając czytelnika do zastanowienia się nad tym, jak jego własne działania wpływają na otoczenie i naturę.

„Dziwni są ci ludzie” to minipowieść, która może trafić zarówno do młodszych czytelników, jako wprowadzenie do zagadnień ekologii i szacunku dla przyrody, jak i do dorosłych, poszukujących literatury skłaniającej do refleksji nad człowiekiem i jego miejscem w świecie. Grynholc zgrabnie łączy prostotę opowieści z głęboką wymową filozoficzną.

Podsumowując, książka Bernarda Grynholca to niezwykle oryginalna, wzruszająca i pouczająca lektura. Dzięki niej można spojrzeć na świat z zupełnie innej perspektywy – perspektywy drzewa, które obserwuje, rozumie i ocenia nasze działania. To pozycja, która pozostawia ślad w myślach czytelnika i zachęca do głębszego zastanowienia się nad relacją człowieka z naturą.

Recenzja napisana przez: Gosia Celińska

Moja ocena: 9/10

 

Wydawnictwo: Novae Res

literatura obyczajowa, romans

Data wydania: 2025-09-11

Liczba stron: 152

ISBN: 9788383738369