Jadwiga. Król nieświęty - Dorota Pająk-Puda

 

W tej historii nie ma cudownej stópki. Są za to ślady samotnego dziecka na zakurzonej podłodze.

Niezwykle trudno pisało mi się tę książkę. Zadanie prawie niemożliwe, bo jak poskładać z mikrookruchów polityki i dyplomacji obraz Jadwigi Andegaweńskiej konsekwentnie podtapianej w lukrowanej doskonałości? Jak pokazać krew Arpadów i Piastów przygwożdżoną do krzyża, tak by przemówiła? Przekłuwam hagiograficzną bańkę, by uwolnić człowieka.

„Jadwiga. Król nieświęty” to powieść, która stawia sobie ambitny cel — pokazać postać Jadwiga Andegaweńska nie jako idealizowaną świętą królową, lecz jako człowieka — z lękami, pragnieniami, błędami i ciężarem odpowiedzialności. Autorka próbuje zerwać z mitami o „świętej-królowej”, z lukrem legend, i ukazać historię z mikrodetali: pytań, wyborów, kompromisów i dramatów, które towarzyszyły młodej władczyni. Już sam podtytuł książki sygnalizuje, że to będzie spojrzenie inne niż dotychczas.

Powieść obejmuje około piętnaście lat życia Jadwigi — od momentu jej przyjazdu do Polski jako dziecka, przez koronację, małżeństwo, aż po dramatyczny finał. W tej narracji widzimy nie tylko politykę, intrygi i dynastie, ale również codzienne życie dworu, dworskie zwyczaje, dworską etykietę — wszystko drobiazgowo odwzorowane. Autorka dba o detale: stroje, ceremonie, zwyczaje, a to pozwala czytelnikowi wkroczyć w realia tamtych czasów i poczuć ciężar, jaki niosło bycie królową-kobietą w średniowieczu.

Jadwiga ukazana jest tu jako postać pełna sprzeczności i emocji — jest jednocześnie kruche dziecko wrzucone w świat władzy, dojrzewająca kobieta świadoma swojej roli, a także człowiek, który stara się pogodzić osobiste pragnienia, duchowość i obowiązki wobec kraju. Widzimy jej radości, lęki, pierwsze zauroczenia, chwile zwątpienia. Taka portretowa subtelność czyni z niej postać bardziej ludzką — łatwiej ją zrozumieć, a jej wybory stają się czymś więcej niż zapisami kronik.

Zaletą powieści jest również to, że autorka nie boi się pokazać cienia władzy — dramatów, ambicji, politycznych gier, sojuszy, które często przekraczały granice moralności. Dzięki temu historia przestaje być idealizowana legendą, a staje się opowieścią o nierzadko bolesnej rzeczywistości. To odważne podejście — bo łatwiej pisać o świętości i wielkości. Trudniej ukazać codzienność, konieczne kompromisy, ludzkie słabości i dramaty.

Wątek duchowy i religijny, z którego często budowana była legenda Jadwigi, również zostaje w tej książce przewartościowany. Autorka nie zamyka go w schemacie pobożnej świętej; raczej pokazuje wiarę jako osobisty wymiar życia królowej — z jej zwątpieniami, nadziejami, rozterkami. To dodaje powieści głębi psychologicznej i unika prostych uogólnień.

Jednocześnie forma — bogata w wydarzenia, postacie, dworskie intrygi i politykę — bywa przytłaczająca. Momentami książka zdaje się zasypać czytelnika liczbą nazwisk, decyzji, sojuszy, co może utrudniać podążanie za losami bohaterki. W tym natłoku łatwo się zagubić, zwłaszcza jeśli ktoś nie jest dobrze obeznany z historią Polski. Ten ciężar informacji to cena za szerokie tło historyczne i szczegółowość — i każdy czytelnik musi sam zdecydować, czy jest gotowy go ponieść.

Moim zdaniem „Jadwiga. Król nieświęty” to cenna próba reinterpretacji legendy — spojrzenia na znaną postać z perspektywy człowieka. Choć wymaga zaangażowania, cierpliwości i choć momentami tempo opowieści spowalnia pod ciężarem faktów, to nagrodą jest obraz nasycony realizmem, emocjami i moralnymi dylematami. To jednocześnie powieść historyczna, dramat psychologiczny i opowieść o dorastaniu — władzy, odpowiedzialności i roli kobiety w świecie, w którym jej głos rzadko bywał słyszany.

Polecam tę książkę każdemu, kto chce poznać historię Polski nie przez pryzmat legend, ale ludzi — z ich słabościami, marzeniami, bólem i odpowiedzialnością. Jeśli szukasz czegoś więcej niż tylko suchych faktów — ta lektura da Ci to: historię człowieka, a nie tylko króla.

 

Recenzja napisana przez: Gosia Celinska

Moja ocena: 8/10

 

Wydawnictwo: Wydawnictwo MG

powieść historyczna

Data wydania: 2025-10-29

Liczba stron: 336

ISBN: 9788382413243